ข้าวลืมผัว | LeumPua Glutinous Rice Cider

ประวัติความเป็นมา

ข้าวเหนียวดำลืมผัว เป็นที่รู้จักกันในชื่อ ข้าวลืมผัว จัดเป็นข้าวเหนียวที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดข้าวกล้องสีม่วงดำ ใบเขียวม่วง ไวต่อช่วงแสง อายุสั้น เก็บเกี่ยวประมาณกลางเดือนตุลาคม ลักษณะทรงกอตั้ง ต้นแข็ง ไม่ล้มง่าย ปล้องสีเหลืองอ่อน กาบใบสีเขียว ลิ้นใบสีน้ำตาลอ่อน หูใบสีเหลืองน้ำตาล ใบธงหักลง คอรวงยาว รวงค่อนข้างแน่น กลีบดอกระยะออกรวง 50% มีสีเขียวอ่อน เมื่อถึงระยะน้ำนม กลีบดอกจะเปลี่ยนสีเป็นแถบสีม่วงบนพื้นสีเขียวอ่อน

เป็นข้าวนาปีพื้นเมืองเดิมของชาวเขาเผ่าม้งในภาคเหนือของประเทศไทย ซึ่งเดิมปลูกในสภาพไร่บนภูเขาที่อำเภอพบพระ จังหวัดตาก ดังนั้นถ้าพูดถึงข้าวลืมผัวแล้วชาวเขาและคนไทยภาคเหนือจะรู้จักกันดี จากที่ทราบกันว่าข้าวก่ำลืมผัวเป็นสายพัธุ์ที่มาจากข้าวไร่ จึงเหมาะสมมากหากนำไปปลูกในพื้นที่นาดอน เพราะเป็นพันธุ์ข้าวทนแล้ง ไม่ต้องการน้ำมาก ปัจจุบันนับว่าเป็นที่นิยมมากอันเนื่องมาจากคุณค่าทางโภชนาการทางอาหารที่โดดเด่น ซึ่งมีปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระสูงถึง 833.77 มิลลิกรัม / 100กรัม อีกทั้งชื่อที่สะดุดหูและรสชาติเฉพาะตัวที่อร่อยน่าลองน่าค้นหา ทำให้ข้าวก่ำลืมผัวโด่งดังและแพร่หลาย

ชื่อข้าวเหนียวลืมผัวนั้น ทราบว่า นายสมเดช ท้าววัฒนากุล ประธานสภา อบต.คีรีราษฎร์ ได้ตั้งชื่อขึ้นมา โดยได้ไอเดียจากเรื่องที่เล่าสืบต่อกันมาเกี่ยวกับสามีภรรยาชาวม้งคู่หนึ่ง นั่นคือเมื่อสามีชาวม้งได้ออกไปทำธุระนอกบ้าน โดยให้ภรรยาหุงข้าวไว้ แต่ระหว่างที่รอสามีกลับบ้าน ภรรยาได้หยิบข้าวที่สุกแล้วมาปั้นกินเล่น ด้วยความที่ข้าวดังกล่าวมีกลิ่นหอม รสชาติอร่อย เคี้ยวเพลิน ภรรยาจึงกินข้าวหมดโดยไม่รู้ตัว ไม่เหลือเก็บไว้ให้สามี หรือก็คือ อร่อยจนลืมผัว นั่นเอง

ลักษณะทั่วไป

ข้าวเหนียวดำลืมผัว หรือข้าวเหนียวลืมผัว เป็นข้าวเหนียวที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดข้าวกล้องสีดำ ไวต่อช่วงแสง อายุสั้น เก็บเกี่ยวประมาณกลางเดือนตุลาคม ลักษณะทรงกอตั้ง ต้นแข็ง ไม่ล้มง่าย ปล้องสีเหลืองอ่อน กาบใบและใบสีเขียว ลิ้นใบสีน้ำตาลอ่อน หูใบสีเหลืองน้ำตาล ใบธงหักลง คอรวงยาว รวงค่อนข้างแน่น กลีบดอกระยะออกรวง 50% มีสีเขียวอ่อน เมื่อถึงระยะน้ำนม กลีบดอกจะเปลี่ยนสีเป็นแถบสีม่วงบนพื้นสีเขียวอ่อน

ต่อมาเมื่อเข้าสู่ระยะแป้งแข็ง สีกลีบดอกจะเปลี่ยนเป็นสีฟางแถบม่วงดำและเมื่อข้าวถึงระยะสุกแก่ สีเปลือกเมล็ดเปลี่ยนเป็นสีฟางแถบดำ ความสูงเฉลี่ย 151 เซนติเมตร น้ำหนักข้าวเปลือก 10.4 กิโลกรัมต่อถังข้าวเปลือก 1,000 เมล็ด หนัก 38.1 กรัม

ทั้งนี้ ข้าวเปลือกยาว 10.7 มิลลิเมตร หนา 1.9 มิลลิเมตร คุณภาพการสีดี ได้ข้าวเมล็ดเต็มและต้นข้าว 48.2 เปอร์เซ็นต์ คุณภาพเมล็ดทางเคมีการสลายเมล็ดในด่างที่ 1.4 และ 1.7% KOH ค่าอุณหภูมิแป้งสุกปกติ ค่าอัตราการยืดตัวปกติ ระยะพักตัว 5 สัปดาห์

คุณค่าทางโภชนาการที่สำคัญ

โปรตีน 10.63%
เหล็ก 84.18 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
แคลเซียม 169.75 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
สังกะสี 23.60 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
แมงกานีส 35.38 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
กรดแอสคอร์บิก 833.77 มิลลิกรัม/100กรัม
วิตามินอี 16.83 มิลลิกรัม/100กรัม
โอเมก้า3 33.94 มิลลิกรัม/100กรัม
โอเมก้า6 1,160.08 มิลลิกรัม/100กรัม
โอเมก้า9 1,146.41 มิลลิกรัม/100กรัม
แอนโทไซยานิน 46.56 มิลลิกรัม/100กรัม
แกมมาโอไรซานอล 508.09 มิลลิกรัม/กิโลกรัม

ประโยชน์และสรรพคุณของข้าวลืมผัว

ข้าวลืมผัวเป็นข้าวที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางอาหารเป็นอย่างมากชนิดหนึ่ง โดยอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง รวมทั้งอุดมไปด้วยสารอาหารต่างๆมากมาย ได้แก่ โปรตีน วิตามินบี 1 และ 2, วิตามินอี, สารแกมมา – โอไรซานอล, กรดไขมัน, แอนโทไซยานิน, โอเมก้า 3 6 และ สังกะสี, ธาตุเหล็ก, แมงกานีส และแคลเซียม ซึ่งมีส่วนช่วยในการบำรุงร่างกาย บำรุงสมอง และบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งอีกด้วย รวมถึงช่วยป้องกันโรคหัวใจ โรคสมองเสื่อม โรคเบาหวาน โรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศทั้งในเพศชายและเพศหญิง อีกทั้งยังช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล และช่วยลดความอ้วนได้ดี จึงเป็นข้าวที่เหมาะสำหรับคนที่ลดน้ำหนักและรักสุขภาพเป็นอย่างมาก

ข้าวลืมผัวนั้นนิยมนำไปนึ่งเป็นข้าวเหนียวและสามารถนำไปผสมกับข้าวทำเป็นข้าวต้มหรือข้าวเหนียวเปียก ให้รสชาติอร่อยและมีสีสันสวยงามน่ารับประทานเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีการประยุกต์ข้าวลืมผัวโดยการนำไปทำเป็นเครื่องดื่มจำพวกชาข้าวอีกด้วย เรียกได้ว่าคุณสมบัติครบเครื่อง เป็นทั้งข้าวและสมุนไพรไทยไปในตัว

ที่มา:  กองพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าว, สำนักวิจัยและพัฒนา กรมการข้าว, เกร็ดความรู้ข้าวลืมผัว